Dokładnie nie wiadomo, kto odkrył miedź, ale już ok. 5 tys. lat temu posługiwano się nią w Egipcie.
Obecnie jest ona używana bardzo powszechnie, na świecie wydobywa się jej ok. 4,5 mln. ton rocznie. W Polsce jednak jedynie 0,4% z tego, co jest dziwne bo moglibyśmy być potentatami w tej dziedzinie ze względu na duże pokłady, jakie znajdują się na terenie Polski. Chyba najczęściej używanym związkiem miedzi jest siarczan miedzi CuSO4. Jest on związkiem higroskopijnym, a więc jego pełny wzór powinien wyglądać tak: CuSO4 * 5H2O. Zapewne większość z was hodowała w podstawówce kryształy z soli czy cukru. Doświadczenie takie trwało bardzo długo, a i tak nie zawsze wychodziło. Zamiast soli można było po prostu użyć siarczanu miedzi.
Cała operacja przy jego użyciu trwa bowiem zaledwie kilka dni i efekt prawie w 100% zawsze jest udany. Postać CuSO4 bezwodnego jest biała, gdy wystawi się go na kilkanaście dni na powietrze powoli pochłania z niego wodę zmieniając barwę na niebieską. By otrzymać ten bezwodnik siarczan miedzi trzeba podgrzać go do temp. 150oC. Dzięki takim właściwościom można używać go do wykrywania wody w zw. organicznych np. spirytusie. CuSO4 można wykorzystywać do grawerowania żelaznych przedmiotów np. scyzoryka. Przytoczę tutaj przykład ciekawego doświadczenia.
Potrzebujemy:
- po pierwsze scyzoryk,
- siarczanu miedzi,
- kilka kropel kwasu siarkowego(VI),
- wody,
- wosku.
Oblewamy ostrze scyzoryka woskiem, gdy zastygnie ryjemy w nim szpilką jakiś znaczek np. swój inicjał (ważne, by wyryć aż do powierzchni metalu). Po czym w zagłębienie wlewamy roztwór:
Kilka kropel kwasu siarkowego, 15 ml wody oraz 2-3 kryształki CuSO4. Po 10 min obmywamy scyzoryk wodą, poczym ostrze maczamy w gorącej wodzie w celu rozpuszczenia wosku. Po całym doświadczeniu naszym oczom ukaże się monogram utworzony z cząsteczek wytrąconej miedzi. A teraz najważniejsze, skąd mieć potrzebne odczynniki. CuSO4 – Ten związek musimy niestety zakupić w sklepie chemicznym, ewentualnie pożyczyć ze szkolnej pracowni, podobno można go również dostać w zakładach fotograficznych, niestety już chyba tylko w tych które wywołują zdjęcia bez użycia maszyn. Innym sposobem wykorzystania tym razem czystej miedzi jest wykrywanie chloru w zw. organicznych. Wykorzystuje się do tego właściwość płomienia miedzi, który jest wstanie rozkładać związki organiczne w których występuje chlor.
Każdy metal posiada charakterystyczną barwę na którą zabarwia ogień z którym się styka. Dzięki temu po rozłożeniu związku organicznego, jeżeli był w nim zawarty Cl widzimy niebieską barwę.
Przygotował
tow. Bierut – towbierut@pf.pl
Tekst pochodzi z magazynu internetowego NoName.
