Ballada “Romantyczność” to udramatyzowana scenka, w której obłąkana dziewczyna Karusia rozmawia ze swoim zmarłym kochankiem, którego widzi co noc we śnie. Zjawa jest biała jak chusta, ma zimne dłonie i znika kiedy zaczyna świtać, kiedy pierwszy kur zapieje.
W tym tekście przeczytasz:
Główny temat ballady
Dziewczyna obawia się zjawy, jednocześnie prosi, aby ukochany nie opuszczał jej. Obłąkanej przygląda się tłum wiejskich ludzi i mędrzec. Z postawą ludu, który współczuje rozpaczającej dziewczynie, solidaryzuje się sam poeta:
“I ja to słyszę, i ja tak wierzę,
Płaczę i mówię pacierze”.
Natomiast mędrzec, czyli jak sam poeta wyjaśnił Jan Śniadecki, szydzi z dziewczyny, ludu i poety, mówiąc:
“Ufajcie memu oku i szkiełku
Nic tu nie widzę dokoła.
Duchy karczemnej tworem gawiedzi,
W głupstwa wywarzone kuźni,
Dziewczyna duby smalone bredzi,
A gmin rozumowi bluźni”.
Replika poety staje się hasłem naczelnym romantyków polskich:
“Czucie i wiara silniej mówi do mnie
Niż mędrca szkiełko i oko (…)
Miej serce i patrzaj w serce”.
W balladzie tej są głoszone typowo romantyczne poglądy, które wyrażają się nie tylko w głoszeniu bezwzględnej wyższości uczucia nad rozumem, czy też w wprowadzeniu ludowej bohaterki, obłąkanej Karusi. Romantyczne jest także poczucie niezrozumienia i osamotnienia, motyw nieszczęśliwej miłości:
“Nie lubię świata,
Źle mnie, w złych ludzi tłumie”.
W utworze pojawiają się dwa tematy: przeżycia dziewczyny i reakcja otoczenia. Tło wiejskie, małomiasteczkowe, akcja w dzień. Dziewczyna rozpacza, widzi ukochanego w transie. Chce odejść, bo ludzie nie rozumieją jej uczuć. Nie jest obłąkana, tylko bardzo przeżywa.
Cechy romantyczne
Cechy romantyczne to: nieszczęśliwa miłość, życie we własnym świecie, bunt przeciwko zastanej rzeczywistości, wykazuje cechy obłędu. Dziewczynę obserwuje podmiot liryczny ze starcem i tłum ludzi. Ludzie zachowują się różnie, można wyróżnić trzy typy zachowań:
- boją się duszy kochanka – wierzą, że ona z nim naprawdę rozmawia – to jest to, w co wierzą prości ludzie;
- narrator wierzy i czuje to co się dzieje, stara się zrozumieć, wierzy w istnienie świata duchów;
- postawa starca – ufa swojemu “szkiełku i oku”, nie wierzy w przesądy ludzi.
Świat romantyczny jest przedkładany nad klasyczny, bo ma większe możliwości poznania. Programowy charakter – do tej pory nikt nie wypowiadał się w takiej formie – odwołanie do ludowości, wprowadzenie”prawd żywych”.
Charakterystyka ballady
Ogólnie ballady charakteryzuje:
- tajemniczość
- wiara w możliwości kontaktu ze światem pozazmysłowym
- nieszczęśliwa miłość
- wierzenia ludu
- kierowanie się intuicją, wiarą i uczuciem
- mistycyzm
- bohater z ludu odznaczający się jakąś niezwykłą cechą (np. obłąkany)
- motto Szekspira
Dalsze ballady kontynuują manifest zawarty w “Romantyczności”.
Zobacz również inne streszczenia lektur szkolnych na naszych stronach!
