Streszczenie: Mario i czarodziej
Streszczenie: Mario i czarodziej

W noweli z roku 1930 pt. “Mario i czarodziej” Mann bardzo wyraźnie mówi o niebezpieczeństwie faszyzmu. Utwór stanowi relację z pobytu rodziny autora w pewnej włoskiej miejscowości wypoczynkowej, w czasie którego odbywa się fatalny w swych skutkach występ “czarodzieja”, hipnotyzera Cipolli.

Wstępna partia noweli, rozbudowana obszernie, przynosi szereg epizodów, które charakteryzują ogólną atmosferę panującą w tej miejscowości, gdzie “gniew, rozdrażnienie, napięcie wisiały od początku w powietrzu”. Przykrości w hotelu ze strony włoskiego “wyższego towarzystwa”, przykrości na plaży, spowodowane szowinistyczną postawą drobnomieszczańskich “obrońców moralności”, naświetlają stosunki społeczno-polityczne, w których możliwe jest wystąpienie Cipolli. Cipolla, który podaje się za kuglarza, a okazuje się niebezpiecznym hipnotyzerem, nie tylko pozbawia swą publiczność wolnej woli, ale także lekceważy jej godność ludzką.

Relacja o jego zachowaniu ma wyraźny podtekst polityczny; przypomina on bowiem panujących już wówczas we Włoszech oraz dążących do zagarnięcia władzy w innych krajach – przywódców faszystowskich. Takie rozumienie Cipolli potwierdza sformułowanie samego Manna, który w artykule “Thomas Masaryk” z roku 1937 mówi o “typie pogromcy zwierząt z pejczem i rewolwerem, typie hipnotyzera mas, który dzisiaj zdaje się robić karierę jako przywódca państwa i narodu”.

Głównym problemem noweli są próby oporu wobec paraliżującej wolę siły Cipolli. Wytworny kuracjusz stara się przeciwstawić Cipolli, ale bez powodzenia. Za to prosty chłopiec z ludu, kelner Mario, wykazuje zdecydowaną i aktywną postawę oporu wobec przemocy hipnotyzera i zdobywa się na desperacki czyn, który w zasadzie jest zbrodnią, ale w tym konkretnym wypadku przynosi jedyne możliwe rozstrzygnięcie, “mimo wszystko wyzwalające zakończenie”, jak jednoznacznie stwierdza autor. Cipolla objął przywództwo nad zgromadzonymi na zasadzie nagiej siły.

Jest to więź sprowadzająca reguły współżycia społecznego – obustronnie – do zasad obowiązujących w wilczym stadzie. W warunkach maksymalnego ograniczenia społecznej wolności jedyną i prawidłową reakcją na siłę i przemoc rządzących jest siła i przemoc rządzonych. Takim czynem jest zastrzelenie Cipolli przez Maria.

Jest to oczywiście czyn człowieka doprowadzonego do ostateczności. W części wstępnej noweli Mario, podobnie jak inni zwykli ludzie pracy (rybacy, służący itp.), został wystarczająco scharakteryzowany jako wyróżniający się korzystnie spośród innych mieszkańców (mieszczan, zamożnych kuracjuszy) dobrocią, życzliwością, gotowością pomocy.

Zobacz również inne streszczenia lektur szkolnych na naszych stronach!

Streszczenie: Medaliony
Streszczenie: Mała Apokalipsa