“Jerozolima wyzwolona” – na język polski utwór przełożył w 1618 roku Piotr Kochanowski, bratanek Jana Kochanowskiego. Tło epopei stanowią dzieje pierwszej wyprawy krzyżowej i zdobycie Jerozolimy w 1096 roku.
Prawda i rzeczywistość krucjaty przysłonięta jest epizodami fantastycznymi, przez co utworu nie można traktować jako źródła historycznego. Bohaterem pierwszoplanowym jest Gotfryd z Bouillon, postać historyczna, książę Dolnej Lotaryngii, który zasłużył się bardziej niż inni wodzowie w walce o Święte Miasto. Odmówił przyjęcia tytułu króla Jerozolimy i przybrał tytuł obrońcy Grobu Świętego.
Poemat wskazuje nie tylko liczne czyny bohaterskie Gotfryda, ale i bogactwo jego przeżyć wewnętrznych. W podobny sposób przedstawia autor innych bohaterów. Obok heroizmu występują u nich ludzkie słabości, złudne i grzeszne pragnienia, skłonność do łatwych uciech cielesnych, nadmierne pragnienie sławy.
Utwór Tassa definiuje pojęcie bohaterstwa nie jako cechę wrodzoną człowieka, ale jako wynik ciągłego kształtowania osobowości i ustawicznej walki z ułomnościami ciała i duszy. Bohaterowie “Jerozolimy wyzwolonej” na ogół odnoszą nad nimi pełne zwycięstwo w imię wyższych racji ducha i ludzkich potrzeb.
Utwór, jak na epopeję przystało, zaczyna inwokacja, z tym że nie skierowana do muz, a do Marii Panny, aby “dała głos pieśni”, którą ku Jej chwale wyśpiewać pragnie autor. W dalszych partiach obok postaci ludzkich poeta umieszcza postacie boskie i szatańskie, istoty obdarzone magiczną mocą, czy postacie znane nam z mitologii, które interweniują w losy bohaterów i losy samej wyprawy.
Zobacz również inne streszczenia lektur szkolnych na naszych stronach!