Streszczenie: Romantyczność
Ballada "Romantyczność" to udramatyzowana scenka, w której obłąkana dziewczyna Karusia rozmawia ze swoim zmarłym kochankiem, którego widzi co noc we śnie. Zjawa jest biała jak chusta, ma zimne dłonie i znika kiedy zaczyna świtać,...
Awangarda Lubelska – prądy, kierunki, filozofia
Awangarda Lubelska, jeden z nurtów tzw. drugiej awangardy, nawiązuje programowo do Awangardy Krakowskiej, jednak nie zrywa z tradycją literacką, przede wszystkim tradycją romantyczną. Grupa ta skupiła się wokół poety Józefa Czechowicza.
Postulaty Awangardy Lubelskiej to...
Streszczenie: Rozdziobią nas Kruki, Wrony
Tematem opowiadania "Rozdziobią nas Kruki, Wrony" jest wątek powstania styczniowego - ukazanie śmierci powstańca. Żeromski demaskuje mit o powstaniu - wspólnej walki szlachty i chłopów, wskazuje klęskę powstania styczniowego - to był czyn, który...
Behawioryzm – prądy, kierunki, filozofia
Behawioryzm (ang. behaviour - zachowanie, postępowanie) to kierunek w psychologii, rozpowszechniony głównie w USA, zakładający badanie nie zjawisk psychicznych, ale postępowania człowieka w oderwaniu od aktów świadomości, nie uwzględniający czynnika społecznego w kształtowaniu psychiki...
Streszczenie: Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią
"Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (pochodząca z XV wieku) to jeden z wierszy o śmierci, związany z kręgiem kultury kościelnej.
Utwór ten został napisany w typowym dla średniowiecza gatunku - dialogu. W utworze uwidacznia się...
Byronizm – prądy, kierunki, filozofia
Styl literacki Byronizm wywodzący się od angielskiego pisarza G. Byrona. George Gordon Byron (1788-1824) - wystąpił przeciw zwyczajom, normom moralnym i obyczajom arystokratycznej sfery. Mimo że jego postawa naraziła go na liczne przykrości, był...
Streszczenie: Rozrachunek
Wiersz "Rozrachunek" z tomu "Miejsce na ziemi" jest rozrachunkiem poety z samym sobą, z własnym życiem. Wiersz napisany jest w formie dialogu między Przybosiem poetą a Przybosiem człowiekiem.
Oglądając świat z wyższych pięter miejskiego domu...
Dadaizm – prądy, kierunki, filozofia
Awangardowy kierunek artystyczny Dadaizm (1916-1924), związany z czasopismem "Dada", nawiązujący do dziecięcej zabawy polegającej na dowolnym, bezznaczeniowym kojarzeniu zjawisk, słów, nazw, przedmiotów zupełnie ze sobą nie spokrewnionych.
Nazwa pochodzi od francuskiego słówka "dada" w języku dzieci...
Streszczenie: Róża
Syntezę rewolucji usiłował dać Żeromski w dramacie "Róża", opartym o wzory romantyczne. Utwór ten jednak, pisany w roku 1909, nosi na sobie piętno porewolucyjnej depresji politycznej: autor ukazuje tu klasę robotniczą z nieufnością i...
Deizm – prądy, kierunki, filozofia
Deizm to pogląd filozoficzny zakładający istnienie Boga - stwórcy świata, jednak nie ingerującego w bieg wydarzeń na tym świecie.
Deizm to owoc racjonalizmu przeciwstawiającego się wiedzy objawionej i dogmatom wiary; deiści uznawali wagę nakazów moralnych...
Streszczenie: Sachem
Mieszkańcy Antylopy przygotowują się do wieczornego przedstawienia, które ma się odbyć w cyrku, a główną atrakcją będzie Sachem. Ogólną ciekawość wzbudza zwłaszcza zapowiadany występ „słynnego gimnastyka Czerwonego Sępa”. Mieszkańcy Antylopy wiedzą, że jest on...
Dekadentyzm – prądy, kierunki, filozofia
Od francuskiego słowa "decadence" - schyłek, upadek. Dekadentyzm w sensie ogólnym to tendencje schyłkowe związane z upadkiem kultury bądź z końcem jakiejś epoki. W sensie węższym dekadentyzm był kierunkiem w literaturze francuskiej lat osiemdziesiątych...
Streszczenie: Satyra na leniwych chłopów
Do zabytków języka polskiego inspirowanych kulturą świecką należy wiersz "Satyra na leniwych chłopów" (II połowa XV w.). Utwór satyryczny ma istotne znaczenie dla rozwoju wiersza polskiego: reprezentuje bowiem w pełni już wykrystalizowaną formę sylabizmu...
Determinizm – prądy, kierunki, filozofia
Determinizm. H. Taine w dziele "Rasa, środowisko, moment" stwierdził, że każde zjawisko ludzkiej rzeczywistości jest uwarunkowane przez zespół czynników - oznacza to, że jest zdeterminowane, bo "determino" znaczy "ograniczam".
"Determinaty" człowieka to: rasa (jakie cechy...
Streszczenie: Satyry
Satyra jest to utwór literacki, posługujący się dowcipem, ironią, kpiną lub szyderstwem, by wyrazić krytyczny stosunek do przedstawianych zjawisk,ośmieszyć ludzkie wady, obyczaje, postawy światopoglądowe. Krasicki jest autorem 22 satyr. Piętnują one i demaskują pasożytniczy...
Doloryzm – prądy, kierunki, filozofia
Doloryzm to nazwa utworzona od łacińskiego hymnu religijnego, popularnego w średniowieczu pt. "Stabat Mater Dolorosa..." - "Stała Matka Boleściwa...", opisującego cierpienia Matki Boskiej pod krzyżem.
Patrz hasło: memento mori.
Streszczenie: Skarga umierającego
"Skarga umierającego" (powstała wkrótce po 1424 roku) jest związana z problematyką śmierci, a więc znajduje się w kręgu literatury kościelnej.
Utwór ten jako pierwszy w literaturze polskiej, ma gatunkowe cechy testamentu poetyckiego. Liryczne wyznanie umierającego,...
Egzystencjalizm – prądy, kierunki, filozofia
Egzystencjalizm to kierunek w filozofii ukształtowany w poł. XIX w. (S. Kierkegaard) i mający różne postacie w XX w. Nurt ten oddziałał głównie na literaturę francuską po II wojnie światowej.
Przedstawiciele egzystencjalizmu (w wersji teistycznej...
Streszczenie: Skąpiec
Tytułowy Skąpiec to Harpagon, ma dwoje dorosłych dzieci, jego żona dawno już zmarła. Córka Harpagona Eliza jest zakochana z wzajemnością w Walerym, który nie tak dawno uratował jej życie. Muszą jednak ukrywać swą miłość...
Ekspresjonizm – prądy, kierunki, filozofia
Ekspresjonizm to kierunek w sztuce, ukształtowany w Niemczech przed I wojną światową, żywy do końca lat dwudziestych. Podstawową kategorią uczynił ekspresję (wyrazistość uczuć), mającą w sposób spotęgowany i dramatyczny oddać przeżycia wewnętrzne twórcy.
Ekspresjonizm wyeksponował...
