Idealizm – prądy, kierunki, filozofia
Idealizm to kierunek filozoficzny, zakładający pierwotność ducha, idei, świadomości i wtórność materii, przeciwstawny materializmowi.
Idea - myśl; filoz. bezpośredni przedmiot myśli (poznania), pojęcie, wyobrażenie; myśl przewodnia, twórcza; główna tendencja utworu; pomysł, koncepcja; pojęcie abstrakcyjne.
Idealista -...
Streszczenie: Treny
Spokojne, niemal sielskie życie na wsi zostało nagle zakłócone w sposób tragiczny pod koniec 1579 roku, kiedy to zmarła ukochana córeczka Kochanowskich Urszulka, mająca niespełna 3 lata. Rozpacz była tym większa, że poeta przypisywał...
Impresjonizm – prądy, kierunki, filozofia
Impresjonim pochodzi od francuskiego słowa "impression" - wrażenie. Kierunek w malarstwie ukształtowany we Francji w drugiej poł. XIX w, mający swoje odpowiedniki w literaturze, m.in. w poezji P. Verlaine'a. Przedstawiciele impresjonizmu przedstawiali świat tak,...
Streszczenie: Urszulka Kochanowska
Wiersz "Urszulka Kochanowska" charakteryzuje się następującymi cechami:
charakter balladowy, nawiązanie do treści Kochanowskiego jako inspiracji;
twórcze spojrzenie na topos (gr. miejsce) śmierci;
polemika z postawą Kochanowskiego: śmierć nie jest pocieszeniem, a szczęście niebieskie nie...
Intuicjonizm – prądy, kierunki, filozofia
Intuicjonizm to teoria filozoficzna zapoczątkowana przez Bergsona (patrz hasło: Młoda Polska). Głównym narzędziem poznania świata jest intuicja i instynkt życiowy, a nie rozum. Intuicja, ponieważ jest częścią przyrody, pozwala poznawać ją od wewnątrz, a...
Streszczenie: W malinowym chruśniaku
Wiersz "W malinowym chruśniaku" charakteryzuje się następującymi cechami:
uzasadnienie sytuacyjne,
cielesność, bliskość,
zmysłowy klimat,
synteza wrażeń (ciepło dnia, smak, zapach); biologiczna pełnia życia w przyrodzie i natężenie oczekiwania na spełnienie,
wyszczególnienie obrazu,
współgranie uczuć...
Streszczenie: Wczorajszemu
"Wczorajszemu" - jest to monolog, który przekształca się w upozorowany dialog. "Wczorajszy" to ktoś młodszy, sprzed wojny, być może sam poeta.
Okazuje się, że wczoraj a dzisiaj to dwa różne, odrębne światy - to dwie...
Irenizm – prądy, kierunki, filozofia
Irenizm pochodzi od greckiego słowa "eirene" - "pokój". Koncepcja Erazma z Rotterdamu, dzieląca wojny na sprawiedliwe (obronne) i niesprawiedliwe (zaborcze). Erazm podkreślał ponadto niemoralność wszelkich wojen, głosił pogodną doktrynę harmonii między łaską a naturą,...
Streszczenie: Wesele
"Wesele" Wyspiańskiego jest utworem ściśle związanym z problemem walki zbrojnej o wolność. Jest ono zarazem pytaniem i odpowiedzią na pytanie: czy ówczesne społeczeństwo złożone głównie z chłopów i inteligencji było w stanie połączyć się...
Irracjonalizm – prądy, kierunki, filozofia
Irracjonalizm to pogląd filozoficzny, głoszący, że rzeczywistość jest niedostępna poznaniu rozumowemu. Nurt ten odwołuje się do przekonań wyprowadzonych z intuicji, wiary, instynktu i tradycji. Wykształcił się pod koniec epoki oświecenia jako protest przeciw racjonalizmowi.
Według...
Katastrofizm – prądy, kierunki, filozofia
Katastrofizm to zespół tendencji historiozoficzno-moralistycznych związanych z przekonaniem o nieuchronnej i bliskiej katastrofie, zagrażającej współczesnemu światu.
Kierunek przejawiający się w filozofii, teorii kultury i literaturze europejskiej, zwłaszcza w okresie dwudziestolecia międzywojennego, czerpał inspiracje teoretyczne z...
Streszczenie: Wieża
Opowiadanie "Wieża" zbudowane jest z dwóch planów akcji.
Plan pierwszy to współczesność narratora - spędza on urlop we wsi w Piemoncie. Pragnie ciszy po misji wojskowej w Mediolanie i całej wojennej wrzawie. Mieszka w domu...
Streszczenie: Z Tatr
Wiersz "Z Tatr" poeta zadedykował pamięci taterniczki, która zginęła na Zamarłej Turni.
Pierwsze dwie strofy wiersza to spojrzenie poety na Tatry. Jest to obraz niezwykle dynamiczny i plastyczny, wzbogacony o elementy akustyczne. W górach panuje...
Klasycyzm – prądy, kierunki, filozofia
Klasycyzm to kierunek artystyczno-literacki, mający swoje źródła w kulturze antycznej (czyli klasycznej: grecko-rzymskiej). Sztuka epok późniejszych nawiązywała do tradycji antyku, wykorzystując jego wzorce.
Sztuka antyku na długi czas określiła europejskie kanony piękna. Od łacińskiego słowa...
Streszczenie: Wojna chocimska
"Wojnę chocimską" autor ukończył w 1670 roku. Po temat sięgnął Potocki do roku 1621, kiedy to wojsko polskie pod wodzą Karola Chodkiewicza w ciągu pięciu tygodni mężnie opierało się dużo liczniejszej armii tureckiej i...
Kontrreformacja – prądy, kierunki, filozofia
Kontrreformacja to prąd powstały w Kościele katolickim wobec zagrożenia reformacją. Działania podejmowane przez Kościół katolicki w celu przeciwstawienia się postępom różnowierstwa były następujące:
powstanie Towarzystwa Jezusowego (jezuitów) w celu zorganizowania kampanii antyprotestanckiej
powołanie Trybunału...
Streszczenie: Zdążyć Przed Panem Bogiem
Tematem reportażu-wywiadu "Zdążyć Przed Panem Bogiem" Hanny Krall jest martyrologia Żydów w okresie II wojny światowej. Przeprowadziła ona wywiad z zastępcą komendanta ŻOB-u (Żydowskiej Organizacji Bojowej) - Markiem Edelmanem - po wojnie lekarzem kardiologiem.
Utwór...
Kubizm – prądy, kierunki, filozofia
Kubizm to kierunek w malarstwie i rzeźbie zapoczątkowany w 1906 r. przez Hiszpana Pabla Picassa (1881-1973) i Francuza Georgesa Braque (1882-1963).
Artyści wyciągnęli wnioski z eksperymentatorskich pomysłów P. Cezanne'a (patrz hasło: impresjonizm), który dążył do...
Streszczenie: Żale Sarmaty
"Żale Sarmaty" to przepojona smutkiem elegia, napisana po utracie niepodległości:
"Ojczyzno moja, na końcuś upadła!
Zamożna kiedyś i w sławę, i w siłę!
Ta, co od morza do morza władła,
Kawałka ziemi nie ma na mogiłę!".
Karpiński z goryczą...
Manieryzm – prądy, kierunki, filozofia
Manieryzm jest to jeden z nurtów renesansu, który pojawił się w drugiej poł. XVI w. Stał on w opozycji wobec renesansowego klasycyzmu.
Główne założenia manieryzmu to:
niezależność wobec autorytetu sztuki klasycznej (antycznej)
wyeksponowanie indywidualizmu i...
